Çayın Babası ”Zihni Derin”i Tanıyor musunuz?

Birisi sizde doğru ”Çaaaayy” diye bağırırsa, siz de aynı heyecan ile elinizi kaldırır ve ”Rizee” diye tamamlarsınız değil mi? Çünkü bugün Rize çayı bizler için bir takım, bir kültür, bir gelenek… Kısacası hayatlarımızın bir parçası.

Peki, oraları çay cumhuriyeti yapan nam-ı değer ”çayın babası” Zihni Derin’i tanıyor musunuz?

Türkiye’de çay tarımının başlamasına öncülük eden Derin;  1880 Muğla doğumlu ve 1965 yılında Ankara’da vefat etmiş bir Türk ziraatçi, eğitimci. Aslına bakarsanız emeklerini, hatıratlarını ve hayatını uzun uzun okumak gerekli. Fakat ben oldukça kısa şekilde bahsetmek istiyorum kendisinden; 

Zihni Derin Kimdir?

Rus Devrimi’nden sonra Batum sınırının kapatılmasıyla Doğu Karadeniz bölgesinde işsizlik ve güvenlik sorunları artar. Devlet, bölge için yeni iş imkanları aramaya başlar. O sırada ziraat umum müfettişi olan Zihni Derin; konu ile ilgili inceleme yapmakla görevlendirilir. Konu üzerine ciddi şekilde eğilir, Halkalı Yüksek Ziraat Mektebi öğretmenlerinden Ali Rıza Bey’in 1917’de Batum’da yaptığı inceleme sonucu yazdığı raporu da bu araştırma döneminde okur. (Raporda, çayın Rize dolaylarında yetiştirilmesinin mümkün olduğu, sebepleri ile birlikte ifade edilmiş) Zihni Derin, sonrasında hızla harekete geçer ve ilgili komisyona raporu okuyarak bir fidanlık kurmak üzere çalışmaları başlatır.  O günden sonra artık her gün ülkemizin çayla buluşması için bir adım daha atmaya devam eder…

1924’te Batum’u ziyaret ederek Ruslar tarafından kurulmuş olan çay bahçelerini, çay fabrikasını ve Astropikal Bitkiler Araştırma İstasyonu’nu inceler ve bölgeden gizlice getirdiği çay tohumlarını ülkemizde yetiştirmeye başlar 🙂 O dönem halka ücretsiz olarak da dağıtır fakat, halk geleceği belirsiz olduğu için çay yetiştirmeye pek ilgi duymaz. (kulağa çok ilginç geliyor şimdilerde değil mi?) Tabi çalışmaktan vazgeçmeyen Derin, aldığı bir çok önemli görev ile çay tarımına katkı sağlamayı sürdürür. Çıkarılan yasalar, çiftçilerin hasatlarını koruma garantisi ve teşvikler ile çay tarımı ülkemizde ilerler. Bu sırada kendisi sürekli işin içinde, hemen hemen tüm kademelerinde bulunur. Hatta ömrü boyunca bu uğurda çalışmış diyebiliriz.  Ayrıca çalışmaları, 1969 yılında Tübitak Hizmet Ödülü’ne değer görülmüştür.

Çayı bu kadar seven bir toplumuz fakat öncesini, nereden geldiğini ve nasıl geliştiğini pek bilmiyor, araştırmıyoruz galiba. Umarım bu yazı umduğumdan daha fazla okunur 🙂 Çünkü bana kalırsa Zihni Derin ülkemizde gerçekten çok büyük bir iz bırakmış.

Hâl böyleyken onu tanımamak, her gün içtiğimiz çaya ve değerlerimize büyük haksızlık olur ne dersiniz?